2. Blog
  3. Współcześnie o uzależnieniach
Współcześnie o uzależnieniach

Nałóg - słabość charakteru czy choroba?

Coraz wyraźniej do świadomości społeczeństwa dociera fakt, że nałóg nie jest słabością charakteru, tylko chorobą (21,22,23). Osoby nadużywające substancji, przeginające z zakupami czy zakładami coraz częściej i szybciej zauważają, że to nie do końca ich wybór. Przecież nikt nie chce tak naprawdę tych wszystkich konsekwencji, od nieprzyjemnego kaca, czy zjazdu, przez kłótnie, utratę zdrowia i pieniędzy, po stratę dachu nad głową, najbliższych czy nawet życia(1,14,15,16). A jednak czasem tak trudno się powstrzymać. Dlaczego?

Dlaczego się uzależniamy?

Ta trudność leży w kilku czynnikach wspólnie wymieszanych (25). Po pierwsze - niektóre substancje (przykładowo alkohol, nikotyna, amfetamina, kokaina) mają taką właściwość, że mózg się do nich przyzwyczaja i tak zmienia swoje funkcjonowanie, by dostawać więcej i częściej, i by wciąż po nie sięgać (7,8,24). Co istotne, wiele czynności również posiada takie właściwości. Z drugiej strony istnieje pewna podatność: może to być pewien układ w mózgu, który od urodzenia nie działa standardowo(2,3,4,13). Może to być cierpienie fizyczne(9) lub emocjonalne(3), które korzeniami sięga najmłodszych lat(10,11). Na koniec jeszcze jest nasze otoczenie, które wyznacza normy wobec tego, czego można używać i w jaki sposób z jednej strony, a z drugiej, jak mamy radzić sobie z cierpieniem i czy w ogóle mamy do niego prawo (17,18). W tym wszystkim jest zagubiony człowiek, który żyje najlepiej jak umie i radzi sobie na wszelkie dostępne sposoby... nie zauważając, że powoli wpada w błędne koło uzależnienia (9,20). Często budząc się dopiero, gdy straci rodzinę, dom i zdrowie.

Czym wcześniej tym lepiej

Na szczęście, dzięki wzrastającej świadomości, do specjalistów zgłaszają się osoby, które nie doświadczyły jeszcze dużych strat. Właściwie żyją normalnie, na niezłym poziomie, zaczynają jednak zauważać pierwsze koszty - zmęczenie, drażliwość, więcej frustracji, mniej radości w życiu, mniejszą wydajność w pracy czy choćby pretensje bliskich. Te osoby systematycznie obalają przekonanie, że trzeba sięgnąć dna, żeby wyjść z nałogu. To co trzeba, to sięgnąć po pomoc. Jak z każdą inną chorobą, czym wcześniej zaczniemy ją leczyć, tym lepsze rokowania. Z tego względu najnowsza klasyfikacja DSM-V określa bardzo szeroko te trudności pod nazwą "zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi i uzależnieniem"(19), wystarczy spełnić 2 z 12 kryteriów, aby móc mówić o problemowym wzorcu używania, czyli takim, który może przyczynić się do Twojego cierpienia.

Kiedy sięgnąć po pomoc?

Jeśli spostrzegasz siebie jako wrażliwą osobę, czujesz w sobie ból emocjonalny i często jedyną pomocą w tym wszystkim jest dla Ciebie jakaś substancja lub czynność, która może mieć negatywne konsekwencje... warto się skonsultować ze specjalistą. Profilaktyka jest znacznie lżejsza i tańsza niż leczenie odwykowe. Nie musisz być uzależnioną osobą, żeby ułożyć swoje relacje z substancjami ... Ułożyć sobie je tak, żeby mieć kontrolę.

Literatura

  1. Akin, A., & Iskender, M. (2011). Internet addiction and depression, anxiety and stress. International online journal of educational sciences, 3(1), 138-148.
  2. Schlaepfer, I. R., Hoft, N. R., & Ehringer, M. A. (2008). The genetic components of alcohol and nicotine co-addiction: from genes to behavior. Current drug abuse reviews, 1(2), 124-134.
  3. Bruchas, M. R., Schindler, A. G., Shankar, H., Messinger, D. I., Miyatake, M., Land, B. B., ... & Palmiter, R. D. (2011). Selective p38α MAPK deletion in serotonergic neurons produces stress resilience in models of depression and addiction. Neuron, 71(3), 498-511.
  4. Ersche, K. D., Turton, A. J., Pradhan, S., Bullmore, E. T., & Robbins, T. W. (2010). Drug addiction endophenotypes: impulsive versus sensation-seeking personality traits. Biological psychiatry, 68(8), 770-773.
  5. Baker, T. B., Piper, M. E., McCarthy, D. E., Majeskie, M. R., & Fiore, M. C. (2004). Addiction motivation reformulated: an affective processing model of negative reinforcement. Psychological review, 111(1), 33.
  6. Billieux, J., Schimmenti, A., Khazaal, Y., Maurage, P., & Heeren, A. (2015). Are we overpathologizing everyday life? A tenable blueprint for behavioral addiction research. Journal of behavioral addictions, 4(3), 119-123.
  7. Koob, G. F., & Le Moal, M. (2001). Drug addiction, dysregulation of reward, and allostasis. Neuropsychopharmacology, 24(2), 97.
  8. Koob, G. F. (2009). Dynamics of neuronal circuits in addiction: reward, antireward, and emotional memory. Pharmacopsychiatry, 42(S 01), S32-S41.
  9. Garland, E. L., Froeliger, B., Zeidan, F., Partin, K., & Howard, M. O. (2013). The downward spiral of chronic pain, prescription opioid misuse, and addiction: cognitive, affective, and neuropsychopharmacologic pathways. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 37(10), 2597-2607.
  10. Ford, J. D., & Russo, E. (2006). Trauma-focused, present-centered, emotional self-regulation approach to integrated treatment for posttraumatic stress and addiction: Trauma adaptive recovery group education and therapy (TARGET). American Journal of Psychotherapy, 60(4), 335-355.
  11. Cuomo, C., Sarchiapone, M., Di Giannantonio, M., Mancini, M., & Roy, A. (2008). Aggression, impulsivity, personality traits, and childhood trauma of prisoners with substance abuse and addiction. The American journal of drug and alcohol abuse, 34(3), 339-345.
  12. Griffiths, M. (2005). A 'components' model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance use, 10(4), 191-197.
  13. Alcaro, A., & Panksepp, J. (2011). The SEEKING mind: primal neuro-affective substrates for appetitive incentive states and their pathological dynamics in addictions and depression. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 35(9), 1805-1820.
  14. Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American behavioral scientist, 48(4), 402-415.
  15. US Department of Health and Human Services. (2014). The health consequences of smoking-50 years of progress: a report of the Surgeon General.
  16. Verdejo-García, A., & Pérez-García, M. (2008). Substance abusers' self-awareness of the neurobehavioral consequences of addiction. Psychiatry Research, 158(2), 172-180.
  17. White, W. L. (1996). Pathways: From the culture of addiction to the culture of recovery: A travel guide for addiction professionals. Hazelden Publishing.
  18. Raylu, N., & Oei, T. P. (2004). Role of culture in gambling and problem gambling. Clinical psychology review, 23(8), 1087-1114.
  19. Morris, J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, WUJ.
  20. Hägele, C., Friedel, E., Kienast, T., & Kiefer, F. (2014). How do we 'learn'addiction? Risk factors and mechanisms getting addicted to alcohol. Neuropsychobiology, 70(2), 67-76.
  21. Karaiskos, D., Tzavellas, E., Balta, G., & Paparrigopoulos, T. (2010). P02-232-Social network addiction: a new clinical disorder?. European Psychiatry, 25, 855.
  22. Barry, C. L., McGinty, E. E., Pescosolido, B. A., & Goldman, H. H. (2014). Stigma, discrimination, treatment effectiveness, and policy: public views about drug addiction and mental illness. Psychiatric Services, 65(10), 1269-1272.
  23. Leshner, A. I. (1997). Addiction is a brain disease, and it matters. Science, 278(5335), 45-47.
  24. Volkow, N. D., & Fowler, J. S. (2000). Addiction, a disease of compulsion and drive: involvement of the orbitofrontal cortex. Cerebral cortex, 10(3), 318-325.
  25. Ponomarev, I., Wang, S., Zhang, L., Harris, R. A., & Mayfield, R. D. (2012). Gene coexpression networks in human brain identify epigenetic modifications in alcohol dependence. Journal of Neuroscience, 32(5), 1884-1897.

Autor: Aleksandra Szyper - Maciejowska

Podobne wpisy